Pháp luật về đấu thầu xây dựng

Đối với nền kinh tế đang phát triển như của nước ta hiện nay, lĩnh vực xây dựng cơ bản cực kỳ quan trọng, lĩnh vực công nghiệp và xây dựng hàng năm đều chiếm trên 30% GDP của đất nước. Xây dựng góp phần quan trọng trong việc phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Sự gia tăng các dự án trong lĩnh vực xây dựng cơ bản đã kéo theo sự phát triển của hoạt động đấu thầu. Để hoạt động đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng cơ bản diễn ra một cách khách quan, minh bạch, Nhà nước ban hành nhiều văn bản liên quan đến lĩnh vực đấu thầu, cụ thể:

• Luật Đấu thầu 2013
• Luật sửa đổi Luật Đấu thầu 2022 (có hiệu lực từ 01/03/2022)
• Nghị định 63/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu
• Nghị định 25/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư (Hiệu lực 20/4/2020, thay thế Nghị định 30/2015/NĐ-CP)

Văn bản hướng dẫn về đấu thầu, lựa chọn nhà thầu/nhà đầu tư

• Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia
• Thông tư 10/2015/TT-BKHĐT quy định chi tiết về kế hoạch lựa chọn nhà thầu
• Thông tư 19/2015/TT-BKHĐT quy định chi tiết lập báo cáo thẩm định trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu
• Thông tư 04/2019/TT-BKHĐT hướng dẫn hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động đấu thầu

Ngoài ra còn có một số Thông tư hướng dẫn khác của các bộ ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Y tế...

Đối tượng của đấu thầu

Đối với nhà thầu là tổ chức trong nước

Đối với nhà thầu là tổ chức trong nước thì cần phải có:
(1) Đăng ký thành lập, hoạt động do cơ quan có thẩm quyền của nước mà nhà thầu, nhà đầu tư đang hoạt động cấp;
(2) Hạch toán tài chính độc lập;
(3) Không đang trong quá trình giải thể; không bị kết luận đang lâm vào tình trạng phá sản hoặc nợ không có khả năng chi trả theo quy định của pháp luật;
(4) Đã đăng ký trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia;
(5) Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Điều 6 của Luật đấu thầu;
(6) Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu;
(7) Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn;
(8) Phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước đối với nhà thầu nước ngoài khi tham dự thầu quốc tế tại Việt Nam, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủ năng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu.

Đối với tổ chức được xem là đấu thầu chuyên nghiệp

Đối với tổ chức được xem là đấu thầu chuyên nghiệp khi đáp ứng được 2 điều kiện:
(1) Tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp, bao gồm: đại lý đấu thầu, đơn vị sự nghiệp được thành lập với chức năng thực hiện đấu thầu chuyên nghiệp;
(2) Việc thành lập và hoạt động của đại lý đấu thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp.

Đối với nhà thầu là cá nhân

Đối với nhà thầu là cá nhân thì cần có những điều kiện sau:
(1) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định pháp luật của nước mà cá nhân đó là công dân;
(2) Có chứng chỉ chuyên môn phù hợp theo quy định của pháp luật; 
(3) Đăng ký hoạt động hợp pháp theo quy định của pháp luật; 
(4) Không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; 
(5) Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu.

Đối với cá nhân tham gia hoạt động đấu thầu mà không thuộc nhà thầu, nhà đầu tư

Phải có chứng chỉ đào tạo về đấu thầu và có trình độ chuyên môn, năng lực, kinh nghiệm, ngoại ngữ phù hợp với yêu cầu của gói thầu, dự án. Cá nhân tham gia trực tiếp vào việc lập hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu; đánh giá hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất thuộc tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp, doanh nghiệp, đơn vị hoạt động tư vấn đấu thầu, ban quản lý dự án chuyên nghiệp phải có chứng chỉ hành nghề hoạt động đấu thầu

Hình thức đấu thầu

Đối với tất cả các lĩnh vực thì có nhiều hình thức đấu thầu, tuy nhiên riêng lĩnh vực xây dựng thì có 6 hình thức cơ bản sau:

• Đấu thầu rộng rãi: Đấu thầu rộng rãi là hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong đó không hạn chế số lượng nhà thầu, nhà đầu tư tham dự. Bên mời thầu phải thông báo công khai về các điều kiện, thời gian dự thầu trên các phương tiện thông tin đại chúng trước khi phát hành hồ sơ mời thầu. Đấu thầu rộng rãi là hình thức chủ yếu được áp dụng trong đấu thầu. Hình thức đấu thầu này có ưu điểm nổi bật là tính cạnh tranh trong đấu thầu cao, hạn chế tiêu cực trong đấu thầu, kích thích các nhà thầu phải thường xuyên nâng cao năng lực. Do tính chất rộng rãi nên số lượng nhà thầu tham gia đông. Vì vậy, bên mời thầu có cơ hội để lựa chọn nhà thầu có đủ tư cách, năng lực để thực hiện gói thầu với giá cả hợp lý nhất.
• Chào hàng cạnh tranh: Cũng tương tự như hình thức đấu thầu rộng rãi tuy nhiên được giới hạn ở các gói thầu có tính chất đơn giản và bản vẽ thi công đã được duyệt.
• Đấu thầu hạn chế: Nếu như hình thức đấu thầu rộng rãi có sự tham gia đông đảo của các nhà thầu thì đấu thầu hạn chế chỉ có một số nhà thầu nhất định. Vì đấu thầu hạn chế được áp dụng trong trường hợp gói thầu có yêu cầu cao về kỹ thuật hoặc kỹ thuật có tính đặc thù mà chỉ có một số nhà thầu đáp ứng yêu cầu của gói thầu. Trước khi phát hành hồ sơ mời thầu, chủ đầu tư cần phải phê duyệt danh sách các nhà thầu được coi là có đủ năng lực và kinh nghiệm để mời tham gia đấu thầu. Tuy nhiên khi thực hiện đấu thầu hạn chế, phải mời tối thiểu năm nhà thầu được xác định là có đủ năng lực và kinh nghiệm tham gia đấu thầu: trường hợp thực tế có ít hơn năm nhà thầu, chủ đầu tư phải trình người có thẩm quyền xem xét. quyết định cho phép tiếp tục tổ chức đấu thầu hạn chế hoặc áp dụng hình thức lựa chọn khác
• Chỉ định thầu: Đối với đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng cơ bản chỉ được áp dụng hình thức chỉ định thầu trong các trường hợp sau đây: (i) Gói thầu cần thực hiện để khắc phục ngay hoặc để xử lý kịp thời hậu quả gây ra do sự cố bất khả kháng; gói thầu cần thực hiện để bảo đảm bí mật nhà nước; gói thầu cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe và tài sản của cộng đồng dân cư trên địa bàn hoặc để không ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình liền kề; (ii) Gói thầu cấp bách cần triển khai nhằm mục tiêu bảo vệ chủ quyền quốc gia, biên giới quốc gia, hải đảo; (iii) Gói thầu thi công xây dựng tượng đài, phù điêu, tranh hoành tráng, tác phẩm nghệ thuật gắn với quyền tác giả từ khâu sáng tác đến thi công công trình; (iv) Gói thầu di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật do một đơn vị chuyên ngành trực tiếp quản lý để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng; gói thầu rà phá bom, mìn, vật nổ để chuẩn bị mặt bằng thi công xây dựng công trình; (v) Gói thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công, gói thầu có giá gói thầu trong hạn mức được áp dụng chỉ định thầu theo quy định của Chính phủ phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ
• Tự thực hiện: Hình thức tự thực hiện được áp dụng trong trường hợp chủ đầu tư là nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm để thực hiện gói thầu thuộc dự án do mình quản lý và sử dụng. Tuy nhiên khi áp dụng hình thức tự thực hiện dự toán cho gói thầu phải được phê duyệt theo quy định và đơn vị giám sát việc thực hiện gói thầu phải độc lập với chủ đầu tư về tổ chức lẫn tài chính.
• Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt: Trường hợp gói thầu có đặc thù riêng biệt mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu như đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, tự thực hiện thì chủ đầu tư phải lập phương án lựa chọn nhà thầu, bảo đảm mục tiêu cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trinh Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Quy trình chính trong đấu thầu

Việc lựa chọn nhà thầu phụ thuộc vào quy trình đấu thầu. Vì đây là hoạt động quan trọng quyết định nhà thầu nào là bên trúng thầu xây dựng. Pháp luật qui định chặt chẽ quy trình đấu thầu đối với hoạt động đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng cơ bản. Theo quy định của Luật Đấu thầu, quy trình đấu thầu được thực hiện thông qua 7 bước:
(1) Mời thầu;
(2) Dự thầu;
(3) Mở thầu;
(4) Đánh giá so sánh hồ sơ dự thầu;
(5) Xếp hạng lựa chọn nhà thầu;
(6) Thương thảo hợp đồng;
(7) Thông báo kết quả đấu thầu và ký kết hợp đồng. Như vậy bài viết trên đây DauThau.Net đã tổng quan lại pháp luật về đấu thầu xây dựng. Trường hợp cần hỗ trợ vấn đề liên quan đến đấu thầu tư nhân cũng như các gói phần mềm DauThau.Net, hãy liên hệ ngay với chuyên viên tư vấn để được hỗ trợ tư vấn kịp thời, nhanh chóng nhất!

Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ:

• Kênh chat: m.me/dauthau.net
• Hotline: 0904.634.288 hoặc 024.8888.4288
• Email: [email protected]

Xin trân trọng cảm ơn!